Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararda ek ders görevi “Aylık karşılığı ders görevi dışında ek ders ücreti karşılığında okutulan dersler” olarak tanımlanmıştır. Bu tanımdan yola çıkarsak “EK DERS” tanımı şöyle yapılabilir: Öğretmenlerin aylık karşılığı ders görevleri haricinde ve bunun üzerinde okuttukları derstir. En güncel Türkiye'nin en büyük öğretmenler forumu : Öğretmen Forum Ek ders MEB’e bağlı hangi kurumlarda geçerlidir? Yine yukarıdaki karara göre ek ders Milli Eğitim Bakanlığının merkez ve taşra teşkilatı ile Bakanlığa bağlı her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarını, hizmet içi eğitimleri, kurs ve seminerleri kapsar. Aylık karşılığı ders görevleri kaç saattir? O halde MEB’e bağlı bu kurumlarda çalışan görevlilerin ek ders ücreti hak etmesi için öncelikle aylık karşılığı ders görevlerini tamamlamaları gerekir. Aylık karşılığı ders görev süreleri ise unvanlara göre değişmektedir. Eğitim kurumu müdür ve müdür başyardımcıları haftada EN AZ 2 saat (6 saate kadar girebilirler) Eğitim kurumu müdür yardımcıları haftada 6 saat Okul öncesi öğretmenleri haftada 18 saat Sınıf öğretmenleri haftada 18 saat Genel bilgi ve meslek dersleri öğretmenler (Fizik, matematik, Türkçe ya da din kültürü gibi) haftada 15 saat Atölye ve laboratuvar öğretmenleri haftada 20 saat Eğer kurum müdürü, müdür başyardımcısı ya da müdür yardımcısı kurumlarının özelliği nedeniyle ya da yeterli ders sayısı olmadığı için bu süreleri dolduramazsa, bunlar haricen başka kurumlarda görevlendirilmez ve sürelerini doldurmuş kabul edilir. Haftada kaç saat ek derse girilebilir. Tekrar hatırlatmak gerekir ki; ek ders verilebilmesi için öncelikle ilgili kişinin aylık karşılığı ders görevini tamamlaması gerekir. Buna göre; aylık karşılığı ders görevini tamamladıktan sonra, ilgili kişilere verilebilecek AZAMİ ek ders sayısı şu kadardır: Müdür, müdür başyardımcısı ve müdür yardımcısı için haftada 6 saat Genel bilgi ve meslek dersi öğretmeni için haftada 15 saat (Bunun 6 saati zorunludur.) Atölye ve laboratuvar öğretmeni için haftada 24 saat (20 saati zorunludur.) Okul öncesi öğretmeni için haftada 24 saat (Okul öncesi öğretmenin anaokulunda ya da kız teknik öğretim okul ve kurumları bünyesinde görev yapıyor olması ve bir sınıfta bir öğretmenle tam gün eğitim yapılması şartıyla) Sınıf öğretmenleri ve okuma yazma kurs öğretmenleri için haftada 12 saat Yukarıda belirtilen öğretmenlere alanında ek ders verilemezse ya da kısmen verilebilirse, ihtiyaç varsa ve öğretmen de isterse alan dışı ek ders verilebilir. Şube rehber öğretmeni ek ders ücreti Öğretmenin fiilen girdiği ek ders görevi dışında, bazı özel durumlar da otomatik olarak ek ders sayılır. Buna göre, öğretmenler aşağıda sayılan görevleri için HAFTADA 2 saate kadar ek ders görevi yapmış sayılır: Sosyal etkinlik faaliyetlerinde danışman öğretmenlik görevi Sınıf veya şube sorumluluğu verilen sınıf/şube rehber öğretmenliği görevi Ancak bu haktan okul öncesi ve sınıf öğretmenleri ile bölüm, atölye ve laboratuvar şefliği görevi verilen öğretmenler yararlanamaz. (6. Dönem toplu sözleşmesinin üçüncü kısım ikinci bölümünün 27’inci maddesi ile bu istisna kaldırılmıştır. Artık yukarıda sayılan öğretmenler de bu haktan yararlanabilir. Bir kimseye hem şube rehber öğretmenliği görevi hem de danışmanlık görevi verilse, bu kimse bu görevlerin yalnızca birisi için yukarıdaki haktan yararlanır. Ek ders sayılan haller Belirli hallerde kişi aslında ek derse girmemekte ve fakat mevzuat gereğince, ek ders yapmış gibi kabul edilmektedir. Bu haller bazı durumlarda müdürler ve yardımcıları için bazı hallerde ise öğretmenler için geçerli olur. Bu özel hallerin, geneli ilgilendiren kısımlarını aşağıda sıraladım. Okul müdürlerinin ek ders süreleri Aşağıda sayılanların yönetim görevleri, karşılarında belirtilen süreler kadar olmak ve fiilen yapmak koşuluyla ek ders kabul edilir: Tam gün tam yıl eğitim yapılan okul müdürleri ve müdür başyardımcılarının haftada 30 saati Yatılı ve pansiyonlu okulların müdür ve müdür başyardımcılarının haftada 30 saati Anadolu liseleri, fen liseleri, sosyal bilimler liseleri, spor liseleri, kız ve erkek teknik öğretim, ticaret ve turizm okul ve kurumları, özel eğitim okul ve kurumları ile okul öncesi eğitim kurumları müdür ve müdür başyardımcılarının haftada 25 saati Yukarıdakiler haricindeki örgün ve yaygın eğitim kurumları ile azınlık okullarının müdür ve müdür başyardımcılarının haftada 25 saati Yukarıda sayılanlardan “ikili öğretim yapan örgün eğitim kurumlarında” görev yapanlara haftalık 2 saat artırımlı ödeme yapılır. Okul müdür yardımcılarının ek ders süreleri Aşağıda sayılanların da yönetim görevleri, karşılarında belirtilen süreler kadar olmak ve fiilen yapmak koşuluyla ek ders kabul edilir: Yatılı ve pansiyonlu okulların pansiyondan sorumlu müdür yardımcısının haftada 28 saati ve bu okulların diğer müdür yardımcılarının ise haftada 22 saati Anadolu liseleri, fen liseleri, sosyal bilimler liseleri, spor liseleri, kız ve erkek teknik öğretim, ticaret ve turizm okul ve kurumları, özel eğitim okul ve kurumları ile okul öncesi eğitim kurumları müdür yardımcılarının haftada 20 saati Yukarıdakiler haricindeki diğer örgün ve yaygın eğitim kurumları ile azınlık okulları müdür yardımcılarının haftada 19 saati Müdür yetkili öğretmenin ek ders süresi Müdür yetkili öğretmenlerin yarıyıl ve yaz tatillerinde haftada 12 saati, ders yılı içerisinde ise haftada 3 saati, fiilen görev yapmaları şartıyla ek ders karşılığı yönetim görevi kabul edilir. Rehber öğretmenlerin ek ders süresi Her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumları rehber öğretmenlerinin ders yılı süresince haftada 18 saati, fiilen çalışmaları şartıyla, ek ders kabul edilir ve karşılığında ek ders ücreti ödenir. RAM’larda görevli öğretmenlerin ek ders süreleri Rehberlik ve araştırma merkezleri ile özel eğitim okul ve kurumlarında gezerek özel eğitim görevi ve grup gözetimi ve eğitimi görevi verilen engelliler sınıf öğretmenlerinin ders yılı süresince haftada 18 saati, fiilen çalışmaları şartıyla, ek ders kabul edilir ve karşılığında ek ders ücreti ödenir. Her 10 saate 1 saat ek ders Öğretmenler tarafından “her 10 saate 1 saat ek ders” olarak bilinen bu ekstra ödemenin kaynağı da Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar’ın 11’inci maddesidir. Buna göre; hemen yukarıda saydığım “ders niteliğinde yönetim görevi” yapanlar HARİÇ olmak üzere öğretmenlere ister aylık karşılığı olsun ve isterse ücret karşılığı olsun “fiilen okuttukları” her 10 saat karşılığında 1 saat daha ek ders ücreti ödenir. İşte bu ek derse “hazırlık ve planlama görevi karşılığı ek ders ücreti” denir. Ders niteliğinde yönetim görevi yaptığı için bu ek ders ücretinden faydalanamayacak olanlar (bu kapsama girdiği halde müdür yetkili öğretmenler faydalanır) aşağıdadır: Müdürler, müdür başyardımcıları, müdür yardımcıları Rehber öğretmenler RAM’lardaki gezerek özel eğitim görevi ve grup gözetimi ve eğitimi görevi verilen engelliler sınıf öğretmenleri Bu şekilde alınacak ek ders ücreti haftada 3 saati aşamaz. Yani bir öğretmen örneği haftada 40 saat derse girse; bunun 30 saati karşılığında 3 saat “hazırlık ve planlama görevi karşılığı ek ders ücreti” alacaktır. Nöbet karşılığı ek ders ücreti Öğretmenlere ve müdür yardımcılarına ayrıca tuttukları nöbet karşılığında da ek ders ücreti ödenir. “Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin” Altıncı dönem toplu sözleşmesinin üçüncü kısım ikinci bölümünün 19’uncu maddesine göre; nöbet görevi verilen bu görevi fiilen yerine getiren öğretmenlere ve müdür yardımcılarına haftada 3 saati geçmemek üzere nöbet ücreti ödenir. Burada öğretmenin ya da müdür yardımcısının toplam kaç saat nöbet tuttuğunun bir önemi olmaz ve öğretmen haftada ister bir gün ve isterse beş gün nöbetçi olsun, alacağı nöbet ücreti haftalık sabit 3 ek ders ücreti kadar olacaktır. Sınav görevi karşılığı ek ders Öğretmenlerin okulda yapılan sınavlarda görev alması durumunda ek ders almaları gerekir. Bu kapsamda; bekleme, sorumluluk, dışarıdan bitirme, final vb. okulda yapılan sınavlarda görev yapan öğretmene sınav komisyonu üyeliği ve sınav gözcülüğü için 5 saat ek ders ücreti ödenir. Normal şartlar altında, ilgili mevzuata göre, bir kimseye 12’den fazla sınav komisyon üyeliği ve 15’ten fazla sınav gözcülüğü görevleri için ücret ödenmesi gerekmez; fakat toplu sözleşme gereği bu hüküm uygulanmamaktadır. Bunun anlamı; öğretmen yıl boyunca kaç adet sınav görevi alırsa alsın, tamamının ek ders ücretini alması gerektiğidir. Ayrıca okulun yaptığı sınavlar haricinde; Bakanlığa ve diğer bakanlık ve kurumlara bağlı okullara alınacak öğrenciler ile açık öğretim kapsamında merkezi sistemle yapılan sınavlarda il sınav yürütme kurulu başkan ve üyeleri ile bina, salon sorumlusu ve gözcü olarak görevlendirilen yönetici ve öğretmenlere her sınav oturumu için 5 saat ek ders ücreti ödenir. Hemen yukarıdaki hüküm de toplu sözleşme ile değiştirilmiş olup artık bu tür merkezi sınavlarda görev alan öğretmenlere ek ders yerine “Sınav Ücretlerine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Cumhurbaşkanı Kararı” gereğince sınav ücreti ödenmektedir. Bu iki durumun hangisinin öğretmenin lehine olduğunu ortaya koymak üzere basit bir örnek yapabiliriz. Örneğimizde öğretmen, LGS sınavında gözetmen olsa ve ek ders sistemine göre ücret alsa 5 ek ders ücreti karşılığı olan 196,70 TL alması gerekirken; sınav ücreti olarak ise 1.600 göstergenin karşılığı olan 449,65 TL alacaktır. Belleticilik ek ders ücreti Yatılı ve pansiyonlu okullarda belletici olarak görevlendirilen öğretmenlere her belleticilik görevi için 4 saat ek ders ücreti ödenir. Eğer öğretmen bu görev kapsamında 24 saat nöbet tutmuşsa, ilave 2 saat ek ders ücreti ödenir. Sınıf öğretmenlerinin girmediği derslerde ek ders ücreti Sınıf öğretmeninin bazı derslerine resim, müzik, beden eğitimi, din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenleri ile alan öğretmenleri girebilir. İşte bu durumda eğer sınıf öğretmeni okulda bulunuyorsa ve bu saatlerde okul müdürünün vereceği eğitim ve öğretimle ilgili işleri yapıyorsa, verilen bu görevler ek ders görevinden sayılır. KAYNAK: www.mustafabaysal.com